ดูวาฬบรูด้าในอ่าวไทย@บางตะบูน

700.น ทุกคนมาพร้อมเพรียงกันที่บ้านเพื่อนย่านพระราม 2 โดยไม่มีใครมาสาย มีเสียงแซวกันเล็กๆว่า เรื่องเที่ยวพวกเราตรงต่อเวลากันอยู่แล้ว การรวมตัวของเพื่อนสมัยมัธยม เหมือนเราได้ย้อนเวลาไป 14 อีกครั้งนะครับ เพราะเราพูดกันเล่นกันเหมือนเด็กๆ ทั้งๆที่อายุใกล้จะ 40 แล้ว 😀

จุดหมายของพวกเราวันนี้คือบางตะบูน หลังจากเพื่อนๆได้ดูรูปวาฬจากกล้องคอมแพคของผมเมื่อปีที่แล้ว แม้จะเห็นตัวเล็กๆ ไม่ชัด แต่ก็จุดประกายให้กัปปิตันจัดทริปนี้ขึ้นมา ส่วนผมก็เป็นโอกาสดีที่จะได้ไปแก้มืออีกครั้ง โดยได้ไปถอยอาวุธใหม่ เพื่อมาล่าวาฬพร้อมกับเพื่อนๆในครั้งนี้โดยเฉพาะ

สะพานเฉลิมพระเกียรติ บางตะบูน

9.00 น.เรามาถึงบางตะบูน น้องๆอีกกลุ่มมารอกันอยู่แล้ว เราเหมาเรือไต๋ธีระ ซึ่งเป็นเรือขนาดบรรทุก 25 คน ไต๋ธีระ มีประสบการณ์ออกเรือหาวาฬหลายปี ช่วยให้ผมเห็นวาฬในปีที่แล้ว ปีนี้ก็น่าจะช่วยให้เราได้เห็นกันกันอีกครั้งหนึ่ง

ไต้ก๋งธีระและเรือที่จะพาเราไปดูวาฬ

เรือแล่นออกจากท่า เด็กๆตื่นเต้นเล่นกันอย่างคึกคัก ส่วนผู้ใหญ่ก็ชมวิวสองข้างลำเรือไปเรื่อยๆ ใครที่ติดเลนส์ซูมเพื่อมาล่าวาฬก็ซ้อมเป้ากันได้ก่อนครับ มีอะไรน่าสนใจให้เราถ่ายเยอะมาก

กะเตงเอาไว้เฝ้าหอย

ฝูงนกนางนวลไล่ตามเรือหาปลา

ลูกเรือกำลังคัดแยกปลา

ประมงพื้นบ้าน

บรรยากาศระหว่างแล่นเรือ

หลังจากแล่นเรือมา 2 ชั่วโมงกว่าๆ ไต๋ก็ลดความเร็วเรือลง เป็นสัญญาณว่าเราเข้าเขตหากินของวาฬแล้ว เด็กท้ายเรือปีนขึ้นหลังคาเพื่อเริ่มมองหาวาฬ คลื่นลมสงบ มีเรือประมงหลายลำหาปลาอยู่ แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ของทะเลแถวนี้ได้เป็นอย่างดี

ส่องกล้องมองหาวาฬ

วาฬอยู่ไหน?

สักพักเด็กท้ายเรือก็ตะโกนออกมาว่า เห็นวาฬแล้ว เสียงนี้เรียกทุกคนให้ออกมาตากแดดหน้าเรือได้ เราช่วยกันหาวาฬที่ด้านหน้าเรือ ผ่านไปครู่ใหญ่ๆ จนไต๋ต้องถามเด็กท้ายเรือว่าเห็นแน่นะ

แต่แล้วเสียงเฮก็ดังขึ้น วาฬว่ายโผล่ขึ้นเหนือน้ำให้เราได้เห็นครีบหลังของมันไกลๆ ไต๋ค่อยๆแล่นเรือเข้าไปใกล้ แล้วเบาเรือรอเป็นระยะ วาฬว่ายไปว่ายมารอบๆเรือ ถึงตอนนี้ถือว่าเราประสบความสำเร็จไปกว่าครึ่งแล้ว ทุกคนได้เห็นวาฬแล้ว

วาฬว่ายวนไปมาเพื่อต้อนปลากระตัก

ดูวาฬว่ายไปว่ายมาโชว์ครีบหลังสักระยะ สิ่งที่เราหวังตอนนี้คือขอให้วาฬโผล่หัวขึ้นมาฮุบปลาให้ได้เห็นสักครั้งสองครั้ง ซึ่งผมก็ไม่ค่อยมั่นใจ เพราะจากประสบการณ์ปีที่แล้ว ถ้าปลาวาฬโผล่ขึ้นมากินปลา จะต้องเห็นฝูงนกนางนวลบินอยู่ใกล้ๆ แต่นี่มองๆไปไม่มีเลย ไม่แน่ใจว่าวาฬโผล่ขึ้นมากินปลาหรือยัง รึมันอาจจะอิ่มไปแล้ว

แต่แล้วสัญญาณดีก็มีขึ้นอีกครั้ง เราเริ่มเห็นฝูงปลาเล็กๆรอบเรือ แสดงว่าวาฬน่าจะกำลังต้อนฝูงปลาให้รวมกันอยู่ นี่น่าจะเป็นสาเหตุที่มันว่ายวนไปมา แล้วสิ่งที่เราคาดหวังก็เป็นจริง เสียงเฮดังขึ้นอีกครั้ง วาฬโผล่ขึ้นมากินปลาแล้ว ฝูงปลาเล็กๆแตกกระจาย วาฬจะอ้าปากค้างให้เราได้เห็นใต้ปากสีชมพู ฝูงนกนางนวลเริ่มบินมาจิกกินปลาเล็กๆที่กระโดดหนีจากปากวาฬ

วาฬโผล่ขึ้นมาแทงปลากระตัก

ฝูงปลากระตักกระโดดหนี

นกนางนวลแย่งกินปลาจากวาฬ

วาฬจะอ้าปากค้างนาน 5-10 วินาที เพื่อกรองน้ำออกทางบาลีน ให้เหลือแต่ปลา

วาฬพ่นน้ำหลังจากกินปลา

วาฬกินปลา คนก็หาปลา

ไต๋ลอยเรือช้าๆ ไม่รบกวนการหาปลาของวาฬ ซึ่งก็น่าจะเป็นอย่างนั้น เพราะวาฬโผล่ขึ้นมากินปลาครั้งแล้วครั้งเล่าเล่า จนเด็กๆเริ่มเบื่อกลับเข้าเรือไปเล่นไอแพด ส่วนผู้ใหญ่ก็เริ่มถ่ายรูปคู่กับวาฬกัน ถึงนาทีนี้เราเริ่มอยากเห็นวาฬกระโดดขึ้นเหนือน้ำพร้อมหมุนเกลียวสามรอบแล้ว

ถ่ายรูปคู่กับวาฬ

เรากลับเข้าฝั่งพร้อมกับความฟินสุดๆ ทุกคนได้ภาพคู่กับวาฬสวยๆ โดยจ่ายเงินไม่ถึง 1,000 บาท คุ้มมากๆๆๆๆ เราไม่ต้องเสียเงินหมื่นเพื่อไปดูวาฬไกลถึงขั้วโลก แต่ที่นี่วาฬโผล่ขึ้นมาใกล้ๆให้ดูกันจนเบื่อ

ที่นี่อ่าวไทย @บางตะบูน

วาฬบรูด้ากระโดดในอ่าวไทย ถ่ายภาพได้โดยคุณ Smith Sutibut

ปล. ข้อมูลวาฬบรูด้า โดย อาจารย์ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

วาฬคืออะไร ? วาฬเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม ไม่ใช่ปลา บรรพบุรุษของวาฬเคยเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมอยู่บนบกเมื่อกว่า 45 ล้านปีมาแล้ว แต่กลับลงไปอาศัยอยู่ในน้ำอีกครั้ง ปัจจุบัน วาฬสีน้ำเงินคือสัตว์ใหญ่ที่สุดในโลก ความยาวเกิน 30 เมตร น้ำหนักกว่า 100 ตัน

       วาฬแบ่งเป็นกี่กลุ่ม ? วาฬกับโลมาเป็นสัตว์กลุ่มเดียวกัน แบ่งกันด้วยลักษณะฟัน โลมาและวาฬบางชนิด เช่น วาฬเพชฌฆาต เป็นวาฬมีเขี้ยว หากินโดยใช้การกัด วาฬสีน้ำเงินและวาฬอีกเกือบสิบชนิดเป็นวาฬบาลีน หรือวาฬที่มีฟันเป็นซี่กรอง หากินโดยการกรองน้ำจับเหยื่อ

       วาฬในอ่าวไทยคือชนิดไหน ? ในเมืองไทยมีวาฬหลายชนิด แต่ชนิดที่พบบ่อยสุดและที่เป็นข่าว คือ Bryde’s Whale คำนี้เป็นภาษาดัตช์ อ่านว่า “บรูด้า” ความยาว 12-17 เมตร น้ำหนักมากกว่า 40 ตัน เมื่อเทียบความยาว จัดอยู่ในอันดับ 4-5 เมื่อเทียบน้ำหนัก จัดอยู่ในกลุ่มที่มีน้ำหนักน้อย เนื่องจากมีรูปร่างเพรียว วาฬชนิดนี้มีลักษณะเด่นที่สันกลางหัว จำนวน 3 สัน (บางกลุ่มมีอีก 2 สัน แต่เห็นไม่ชัดเจน)

       วาฬเข้ามาทำอะไร ? วาฬเป็นสัตว์อพยพ เคลื่อนที่ไปตามจุดต่าง ๆ ในแต่ละฤดูกาล บางกลุ่มอพยพเป็นระยะทางหลายพันกิโลเมตร เช่น วาฬ Right Whale ในขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ เมื่อวาฬคลอดลูก วาฬจะพาเข้าใกล้ฝั่งเพื่อหลีกหนีผู้ล่ากลางทะเลเปิด อีกทั้งยังสอนลูกให้รู้จักล่าเหยื่อ นั่นคือสาเหตุประการแรก อีกสาเหตุคือวาฬตัวผู้หรือวาฬตัวเมียที่ไม่มีลูก เข้ามาในพื้นที่นี้เพื่อการล่าเหยื่อ อันได้แก่ ฝูงปลากระตัก

       วาฬกินปลาเท่านั้นหรือ ? วาฬบาลีนทุกชนิดกินแพลงก์ตอน บางชนิดกินเฉพาะแพลงก์ตอนขนาดใหญ่ เช่น Krill (ลักษณะเหมือนกุ้ง ขนาดยาว 10 เซนติเมตรหรือมากกว่า) แต่วาฬบางชนิดมีพฤติกรรมกินปลาด้วย เช่น วาฬหลังค่อม การกินปลาช่วยให้วาฬได้รับอาหารจำนวนมาก ถือเป็นช่วงสำคัญ วาฬบางชนิดหรือบางกลุ่มจึงมีการอพยพตามฝูงปลา

       วาฬบรูด้ามีพฤติกรรมกินปลา ในช่วงเวลาอื่น วาฬอาจแยกย้ายหากินตามลำพัง ไม่ค่อยอยู่รวมกัน แต่ในช่วงเดือนสิงหาคม-ตุลาคม วาฬมักเข้ามาใกล้ฝั่งอ่าวไทยตอนใน ตั้งแต่ชายฝั่งสมุทรสาคร สมุทรสงคราม เพชรบุรี เรื่อยลงไปจนถึงประจวบคีรีขันธ์ แต่จะมีพื้นที่เฉพาะบางบริเวณที่วาฬมารวมตัวหากิน เช่น บ่อนอก แหลมผักเบี้ย บางตะบูน โคกขาม ฯลฯ โดยมีการเคลื่อนที่ตามฝูงปลา นอกจากนี้ กลุ่มปลาที่วาฬกินอาจไม่เหมือนกัน เมื่อวาฬเข้ามาบ่อนอก วาฬกินปลาขนาดกลาง เช่น ปลาอกแล แต่เมื่อวาฬเข้ามาใกล้ปากน้ำแม่กลอง วาฬกินปลาขนาดเล็กกว่า เช่น ปลากระตัก

       ทำไมวาฬเข้ามาพื้นที่บริเวณนี้ ? คำถามข้อนี้ตอบยากครับ ด้วยข้อมูลที่มี ผมคาดว่า เมื่อถึงปลายฝนต้นหนาว น้ำเหนือไหลบ่าสู่ทะเล ทำให้ธาตุอาหารมีมาก กอปรกับสภาพภูมิอากาศ ทำให้แพลงก์ตอนมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แพลงก์ตอนเป็นอาหารของปลา ทำให้ฝูงปลาเล็กเคลื่อนที่เข้ามา นอกจากนั้น ผมยังคิดถึงปรากฏการณ์แพลงก์ตอนบลูม ทำให้ปลามึน วาฬอาจมีโอกาสจับง่ายขึ้น แนวคิดนี้มาจากข้อมูลว่า ในปีนี้ ชาวบ้านพบวาฬเป็นครั้งแรกในวันที่ 16 สิงหาคม ในระหว่างเหตุการณ์น้ำเขียวปลาน้อค แกนนำชาวบ้านออกไปเก็บตัวอย่างน้ำ ก่อนพบวาฬเข้ามาหากินเกือบถึงริมฝั่ง